- ΕισαγωγήΕισαγωγή
- Διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδέναΔιαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα
- Συμπτώματα υποθυρεοειδισμούΣυμπτώματα υποθυρεοειδισμού
- Τροφές που καλό είναι να περιορίσετε ή να αποφύγετε στον υποθυρεοειδισμόΤροφές που καλό είναι να περιορίσετε ή να αποφύγετε στον υποθυρεοειδισμό
- Υποθυρεοειδισμός και διατροφήΥποθυρεοειδισμός και διατροφή
Εισαγωγή
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους σημαντικότερους ενδοκρινείς αδένες, καθώς παίζει βασικό ρόλο στο μεταβολισμό και τη φυσιολογική ανάπτυξη του σώματος. Έχει βάρος περίπου 20-25 γραμμάρια και βρίσκεται κάτω από το λάρυγγα, μπροστά και στα πλάγια της αρχής της τραχείας, ακριβώς κάτω από το δέρμα, σε σχήμα πεταλούδας.
Η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα ρυθμίζεται από την υπόφυση και πιο συγκεκριμένα από την ποσότητα της θυρεοειδοτροπίνης (ή θυρεοτρόπου ή θυρεοειδοτρόπου ορμόνης – TSH: Thyroid Stimulating Hormone), που παράγεται από αυτήν. Η αναστολή της παραγωγής της TSH συνδέεται με διαταραχές του θυρεοειδούς.
Ο θυρεοειδής αδένας εκκρίνει τις εξής (θυρεοειδικές) ορμόνες:
1. Θυρεοκαλσιτονίνη (ή καλσιτονίνη), η οποία κατά την παιδική ηλικία ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα, βοηθώντας στην εναπόθεσή τους στα οστά, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη φυσιολογική ανάπτυξη του σκελετού
2. Θυροξίνη (Τ4), η οποία είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση των καύσεων του μεταβολισμού.
3. Τριιωδοθυρονίνη (Τ3), η οποία αποτελεί την ενεργό μορφή της θυροξίνης.
Αυτές οι ορμόνες ρυθμίζουν πολλές λειτουργίες του οργανισμού, μεταξύ των οποίων είναι ο μεταβολισμός, η αναπνοή, η θερμοκρασία του σώματος, η ανάπτυξη του εγκεφάλου, τα επίπεδα χοληστερόλης, η καρδιά, το νευρικό σύστημα, τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, ο εμμηνορροϊκός κύκλος στις γυναίκες, το δέρμα και πολλά άλλα. Συνεπώς, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως σε περίπτωση επιπλοκής στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών, μπορεί να προκύψουν διάφορες διαταραχές στον οργανισμό.
Διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η παραγωγή και η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών ρυθμίζεται από την TSH, που εκκρίνεται από την υπόφυση. Η αύξηση της ποσότητας της θυροξίνης στο αίμα δρα ανασταλτικά στην υπόφυση και έτσι μειώνεται ο ρυθμός έκκρισης της TSH, η οποία με τη σειρά της μειώνει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και επομένως την έκκριση της θυροξίνης.
Σε αντίθετη περίπτωση, η μείωση του ποσού της θυροξίνης στο αίμα οδηγεί σε υπερλειτουργία της υπόφυσης και υπερέκκριση TSH και επομένως σε αύξηση της παραγωγής και έκκρισης θυροξίνης.
Ορισμένες διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να οδηγήσουν σε υπερθυρεοειδισμό (ή θυρεοτοξίκωση), δηλαδή μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί, με αποτέλεσμα να υπερεκκρίνει θυρεοειδικές ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος.
Χαρακτηριστικά σημεία και συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού είναι η αύξηση του βασικού μεταβολισμού, η απώλεια βάρους, η δυσανεξία στη ζέστη και η συνεχής εφίδρωση. Αναφορικά με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, παρατηρείται νευρικότητα, μείωση της ικανότητας συγκέντρωσης, αϋπνία και τρόμος (τρέμουλο) των χεριών, ενώ σε σχέση με το κυκλοφορικό σύστημα παρατηρείται ταχυκαρδία και έκτακτες συστολές.
Ο υπερθυρεοειδισμός προκαλείται συνήθως από ένα αυτοάνοσο νόσημα, τη νόσο του Graves (Graves’ disease), που μπορεί να οδηγήσει σε θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει πόνο στα μάτια, εξόφθαλμο (δηλαδή παθολογική προεξοχή των ματιών έξω από τις κόγχες τους) και απώλεια όρασης. Η νόσος του Graves εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες.
Από τα συνηθέστερα προβλήματα του θυρεοειδούς αδένα είναι ο υποθυρεοειδισμός, δηλαδή η μειωμένη λειτουργικότητα του θυρεοειδούς αδένα και συνεπώς η ελαττωμένη και μη επαρκής έκκριση θυρεοειδικών ορμονών.
Τα αίτια αυτής της μειωμένης λειτουργικότητας του θυρεοειδούς μπορεί να είναι επειδή:
- Έχει καταστραφεί ο θυρεοειδής αδένας, λόγω χρόνιας θυρεοειδίτιδας (π.χ. θυρεοειδίτιδα Hashimoto).
- Έχει αφαιρεθεί χειρουργικά το μεγαλύτερο μέρος του.
- Ο ασθενής έχει προσλάβει ραδιενεργό ιώδιο.
Ανάλογα με το βαθμό μείωσης της έκκρισης των θυρεοειδικών ορμονών και της ηλικίας στην οποία συμβαίνει αυτό, δημιουργούνται διαφορετικές παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες μπορεί να είναι ο κρετινισμός, το παιδικό μυξοίδημα και το μυξοίδημα των ενηλίκων.
Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού
Ο υποθυρεοειδισμός εμφανίζει πολλά συμπτώματα που μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Η έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών οδηγεί σε ελάττωση των καύσεων στα κύτταρα, με αποτέλεσμα ο ασθενής με υποθυρεοειδισμό να εμφανίζει:
- Υπνηλία, ληθαργικότητα
- Κόπωση
- Αργή αντίδραση στα ερεθίσματα (μειωμένα/βραδέα αντανακλαστικά), επιβράδυνση νοητικών και κινητικών λειτουργιών (νωθρότητα, βραδυκινησία, βραδυψυχισμός), δυσκολία συγκέντρωσης, εξασθενημένη μνήμη
- Χαμηλή λίμπιντο και κατάθλιψη
- Δυσανεξία στο κρύο
- Βραχνή φωνή (βράγχος φωνής), λόγω οιδήματος (πρήξιμο) στις φωνητικές χορδές
- Βρογχοκήλη, δηλαδή διόγκωση του θυρεοειδούς που μπορεί να κάνει το λαιμό να φαίνεται πρησμένος και να προκαλέσει προβλήματα με την αναπνοή ή την κατάποση
- Πρήξιμο στο πρόσωπο και το σώμα (μυξοίδημα), λόγω κατακράτησης υγρών
- Εύθραυστα νύχια, λεπτό, τραχύ/ξηρό και εύθραυστο τρίχωμα κεφαλής, αραίωση τριχών στο κεφάλι και απώλεια του εξωτερικού τρίτου των βλεφάρων, λόγω μειωμένης δράσης των θυρεοειδικών ορμονών στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών
- Ξηρό και ψυχρό δέρμα λόγω μειωμένης εφίδρωσης, περιφερικής αγγειοσύσπασης και ελαττωμένης έκκρισης των σμηγματογόνων αδένων
- Πόνο, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στο χέρι και τα δάχτυλα (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα)
- Πόνο και δυσκαμψία στις αρθρώσεις και τους μύες, μυϊκές κράμπες
- Αύξηση σωματικού βάρους, παρά το γεγονός ότι δεν τρώει πολύ (μείωση όρεξης), λόγω ελάττωσης του βασικού μεταβολικού ρυθμού (ελαττωμένη θερμογένεση)
- Γαστρεντερικές διαταραχές, λόγω μειωμένης κινητικότητας του εντέρου (δυσκοιλιότητα)
- Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως (μηνορραγίες, ολιγομηνόρροια ή αραιομηνόρροια) με αποτέλεσμα προβλήματα γονιμότητας (δυσκολία σύλληψης) και σε περίπτωση εγκυμοσύνης αύξηση της πιθανότητας αποβολών, προγεννητικής θνησιμότητας και εμβρυϊκών διαταραχών
- Αύξηση της ολικής χοληστερόλης, της «κακής» LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, με κίνδυνο ανάπτυξης πρώιμης αθηρωμάτωσης
- Μείωση παροχής αίματος από την καρδιά, επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού (βραδυκαρδία) και υψηλή αρτηριακή πίεση
- Απώλεια ακοής
- Αναιμία
Η υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα συνεπάγεται μειωμένη παραγωγή θυροξίνης, η οποία όταν εμφανίζεται σε μικρή ηλικία προκαλεί συγγενή υποθυρεοειδισμό (κρετινισμός), ενώ όταν εμφανίζεται κατά την ενηλικίωση το μυξοίδημα.
O κρετινισμός χαρακτηρίζεται από νανισμό και πνευματική καθυστέρηση (καθυστερημένη σωματική και νοητική ανάπτυξη), το δε μυξοίδημα από διόγκωση των ιστών του προσώπου, αύξηση βάρους, αδυναμία και νωθρότητα.
Ωστόσο, επειδή ο υποθυρεοειδισμός αναπτύσσεται αργά, πολλοί ασθενείς δεν παρατηρούν τα συμπτώματα της νόσου για μήνες ή ακόμη και χρόνια. Πολλά από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, όπως η κόπωση και η αύξηση του σωματικού βάρους, είναι κοινά και δεν προδίδουν απαραίτητα ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το θυρεοειδή.
Ο υποθυρεοειδισμός αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή (λεβοθυροξίνη) που είναι αποτελεσματική όταν λαμβάνεται στη σωστή δόση. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει μεταξύ άλλων σε υψηλή χοληστερόλη και καρδιακά προβλήματα, με την πάροδο του χρόνου.
Τροφές που καλό είναι να περιορίσετε ή να αποφύγετε στον υποθυρεοειδισμό
- Τρόφιμα με γλουτένη θα πρέπει να αποφεύγονται από άτομα με Hashimoto, που έχουν διαγνωστεί και με κοιλιοκάκη.
- Τα πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία είτε έχουν πολλά σάκχαρα ή λιπαρά, όπως τα πατατάκια, κάποια αρτοσκευάσματα, οι τηγανητές πατάτες, που αυξάνουν το οξειδωτικό στρες και τις φλεγμονές στον οργανισμό, ενισχύοντας τον κίνδυνο και τη σοβαρότητα αυτοάνοσων νοσημάτων όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
- Βρογχοκηλογόνα, δηλαδή ουσίες που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα σταυρανθή λαχανικά (π.χ. λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, λαχανίδες κ.ά.) και τα τρόφιμα με βάση τη σόγια, φαίνεται ότι επηρεάζουν την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών, κυρίως εμποδίζοντας το ιώδιο να εισέλθει στο θυρεοειδή αδένα, το οποίο είναι απαραίτητο για την παραγωγή των ορμονών αυτών. Η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν αυτές τις ουσίες μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα σε ασθενείς με χαμηλά επίπεδα ιωδίου ή όταν τα τρόφιμα αυτά καταναλώνονται ωμά και σε μεγάλες ποσότητες (π.χ. σε μορφή χυμού). Κάποια σταυρανθή λαχανικά (π.χ. μπρόκολο, γογγύλι, kale) έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε βρογχοκηλογόνα, που σημαίνει ότι μπορούν να καταναλώνονται σε κανονικές ποσότητες από άτομα με υποθυρεοειδισμό, χωρίς να επηρεάσουν δυσμενώς την υγεία του θυρεοειδούς αδένα.
Υποθυρεοειδισμός και διατροφή
Η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής είναι σημαντική για όλους τους ανθρώπους, όμως συγκεκριμένες διατροφικές παρεμβάσεις μπορεί να είναι ευεργετικές για τους ασθενείς με υποθυρεοεδισμό.
Πιο συγκεκριμένα, ορισμένα θρεπτικά συστατικά είναι απαραίτητα για την υγεία του θυρεοειδούς. Επιπλέον, φαίνεται πως οι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ορισμένες ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό, επομένως μια διατροφή με ποικιλία τροφίμων μπορεί να φανεί ωφέλιμη σε αυτήν την ομάδα ασθενών.
Ιώδιο
Ο θυρεοειδής αδένας χρησιμοποιεί ιώδιο για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών και η ανεπάρκειά του στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό. Μάλιστα, η έλλειψη ιωδίου από τον οργανισμό αποτελεί από τις πιο συχνές αιτίες υποθυρεοειδισμού, συνήθως στις αναπτυσσόμενες χώρες ή σε περιοχές με έλλειψη ιωδίου.
Ομάδες κινδύνου για χαμηλά επίπεδα ιωδίου είναι τα άτομα που δε χρησιμοποιούν ιωδιούχο αλάτι, οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, λόγω των αυξημένων απαιτήσεων της κύησης σε θρεπτικά συστατικά γενικά και τα άτομα που ακολουθούν μια αυστηρά χορτοφαγική διατροφή (vegan).
Από την άλλη, η λήψη ιωδίου με τη μορφή συμπληρώματος δε συστήνεται, καθώς η περίσσεια ιωδίου είναι επιβλαβής για το θυρεοειδή και μπορεί να οδηγήσει σε υπερθυρεοειδισμό. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση στην οποία ο ασθενής ακολουθεί θεραπεία για τα χαμηλά επίπεδα ιωδίου που εμφανίζει, κατόπιν συμβουλής του ιατρού που τον παρακολουθεί.
Διατροφικές πηγές ιωδίου: νορβηγικά φύκια (kelp), φύκια dulse ή άλλα είδη φυκιών, ιωδιούχο αλάτι, ψάρια (π.χ. μπακαλιάρος, τόνος κ.ά.), οστρακοειδή, γάλα, γιαούρτι, τυρί, αυγά
Σελήνιο
Το σελήνιο είναι απαραίτητο για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, τη ρύθμιση του μεταβολισμού και άλλων λειτουργιών των κυττάρων και των ιστών του οργανισμού.
Διατροφικές πηγές σεληνίου: καρύδια Βραζιλίας, θαλασσινά (π.χ. στρείδια), τόνος, σκουμπρί, σολομός, σαρδέλες, κρέας, πουλερικά, αυγά, όσπρια γάλα, γιαούρτι, τυρί, δημητριακά ολικής άλεσης
Ψευδάργυρος
Ομοίως με το σελήνιο, ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή και ενεργοποίηση των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ η έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς, να προκαλέσει υποθυρεοειδισμό και να οδηγήσει σε μειωμένο μεταβολισμό.
Διατροφικές πηγές ψευδαργύρου: στρείδια και άλλα οστρακοειδή, κρέας, ψάρια, πουλερικά, φασόλια, ξηροί καρποί, δημητριακά ολικής άλεσης, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού
Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο είναι σημαντικό για την ισορροπία και την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ η ανεπάρκεια ή η έλλειψή του σχετίζεται με μη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης υποθυρεοειδισμού. Η συμπληρωματική χορήγηση μαγνησίου φαίνεται ότι βελτιώνει τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού.
Διατροφικές πηγές μαγνησίου: δημητριακά ολικής άλεσης, ξηροί καρποί και σπόροι, φασόλια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, γάλα, γιαούρτι, τυρί, εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού
Σίδηρος
Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για το μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ τα χαμηλά επίπεδά του στον οργανισμό μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Η ανεπάρκεια σιδήρου εμφανίζεται συχνά σε γυναίκες (κυρίως αναπαραγωγικής ηλικίας ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης) με υποθυρεοειδισμό.
Διατροφικές πηγές σιδήρου: άπαχα κρέατα, πουλερικά, θαλασσινά, εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού, φασόλια, αρακάς, σπανάκι, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα (π.χ. σταφίδες)
Βιταμίνη D3
Η βιταμίνη D παράγεται κυρίως στο σώμα με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά μπορεί να προσληφθεί και μέσω της διατροφής. Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
Διατροφικές πηγές βιταμίνης D3: λιπαρά ψάρια (π.χ. σολομός, τόνος, σκουμπρί κ.ά.), ιχθυέλαια, μοσχαρίσιο συκώτι, κρόκος αυγού, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού και χυμοί
Βιταμίνη Β12
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 είναι συχνή σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό. Η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι σημαντική για την παραγωγή ενέργειας, την υγεία του αίματος και των νεύρων.
Διατροφικές πηγές βιταμίνης B12: θαλασσινά (π.χ. στρείδια και αχιβάδες), εντόσθια (π.χ. μοσχαρίσιο συκώτι), κρέας, πουλερικά, αυγά, γάλα, τυρί, γιαούρτι, εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού
Άλλα θρεπτικά συστατικά που είναι σημαντικά για ασθενείς με υποθυρεοειδισμό είναι η βιταμίνη Α, το φολικό οξύ (βιταμίνη Β9), το ασβέστιο και πρωτεΐνη.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, άτομα με υποθυρεοειδισμό έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ανεπάρκεια σε διάφορα θρεπτικά συστατικά. Έτσι, η συμπληρωματική χορήγηση των θρεπτικών συστατικών που βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα στον οργανισμό των ασθενών με υποθυρεοειδισμό ενδεχομένως να βελτιώσει τη λειτουργία του θυρεοειδούς και τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού, υπό την προϋπόθεση ότι γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση.
Μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας, την πρόληψη παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με τον υποθυρεοειδισμό (π.χ. παχυσαρκία, διαβήτης, καρδιαγγειακά) και μπορεί να συνεισφέρει θετικά στην επίτευξη ή διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους.
Η κατανάλωση φυτικών ινών βοηθάει στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, που αποτελεί σύμπτωμα του υποθυρεοειδισμού.
Ένα άτομο με υποθυρεοειδισμό καλό είναι να ακολουθεί μια διατροφή που περιλαμβάνει:
- Φρούτα: μούρα, μήλα, αχλάδια κ.ά.
- Μη αμυλώδη λαχανικά: χόρτα, αγκινάρες, κολοκυθάκια, σπαράγγια, πιπεριές κ.ά.
- Αμυλώδη λαχανικά: αρακάς, γλυκοπατάτες, πατάτες κ.ά.
- Σιτηρά χωρίς γλουτένη: βρώμη, κινόα, καστανό ρύζι, φαγόπυρο κ.ά.
- Όσπρια: φακές, φασόλια, ρεβίθια κ.ά.
- Υγιεινά λιπαρά: εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ελιές, αβοκάντο κ.ά.
- Κρέατα, πουλερικά (κοτόπουλο/γαλοπούλα), αυγά, ψάρια και θαλασσινά
- Ξηρούς καρπούς και σπόρους (αμύγδαλα, κολοκυθόσποροι κ.ά.) και βούτυρα αυτών
- Γαλακτοκομικά προϊόντα ή φυτικά/μη γαλακτοκομικά προϊόντα: γιαούρτι, τυρί, φυτικά ροφήματα χωρίς ζάχαρη
- Μπαχαρικά, βότανα και καρυκεύματα: πάπρικα, κουρκουμάς, φρέσκος ή αποξηραμένος βασιλικός ή δεντρολίβανο κ.ά. , τα οποία θα εμπλουτίσουν τη γεύση των γευμάτων
- Ποτά: νερό, τσάι χωρίς ζάχαρη, καφές ή ανθρακούχο νερό.
Ένας επαγγελματίας Διαιτολόγος-Διατροφολόγος εκτός από την παροχή ενός εξατομικευμένου προγράμματος διατροφής μπορεί να εκπαιδεύσει και να καθοδηγήσει τον ασθενή με υποθυρεοειδισμό, ώστε να κάνει πιο ορθές διατροφικές επιλογές, προκειμένου να καλύψει τις διατροφικές του ανάγκες και να πετύχει με ασφάλεια τους στόχους του (π.χ. απώλεια ή διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους, βελτίωση διατροφικών συνηθειών, συμπτωμάτων και γενικότερης κατάστασης της υγείας κ.ά.).
Έχετε υποθυρεοειδισμό και θέλετε να αποκτήσετε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής;
Βιβλιογραφία
- Cleveland Clinic: Hashimoto’s Disease – 2023
- Danailova Y, Velikova T, Nikolaev G, Mitova Z, Shinkov A, Gagov H, Konakchieva R. Nutritional Management of Thyroiditis of Hashimoto. Int J Mol Sci. 2022 May 5;23(9):5144.
- Eat right (Academy of Nutrition and Dietetics): Thyroid Health 101: Understanding Diseases, Risk Factors and Nutrition – 2023
- Everyday Health: Do You Really Need to Give Up Kale, Cauliflower, and Other Cruciferous Vegetables When You Have Hypothyroidism? – 2023
- Forbes Health: A Guide To The Best Diets For Hypothyroidism: Foods To Eat And What To Avoid – 2024
- Healthline: Hashimoto Diet: Overview, Foods, Supplements, and Tips – 2024
- Healthline: What’s the Best Diet for Hypothyroidism? – 2023
- Medical News Today: Hashimoto’s thyroiditis: What you need to know – 2023
- Medical News Today: The best diets for Hashimoto’s thyroiditis – 2024
- Thinking Nutrition: Hypothyroidism and Hashimoto’s disease: what role for diet? – 2021
Κυριακή (Κέλη) Παπαδοπούλου
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.
Η Κέλη είναι Διαιτολόγος με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Κλινική Ιατρική Έρευνα και την Κλινική Διατροφή. Με γνώμονα τη Μεσογειακή Δίαιτα και έχοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο έρχεται να δώσει λύσεις στις κακές διατροφικές συνήθειες της σύγχρονης καθημερινότητας που επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής μας. Προτεραιότητά της είναι να μεταδώσει την αγάπη και τις γνώσεις της για την ισορροπημένη διατροφή και τη σημασία της φροντίδας της ψυχικής και σωματικής μας υγείας.
