- Τι είναι το Ozempic;Τι είναι το Ozempic;
- Δράσεις σεμαγλουτίδηςΔράσεις σεμαγλουτίδης
- Παρενέργειες OzempicΠαρενέργειες Ozempic
- Ozempic και απώλεια βάρουςOzempic και απώλεια βάρους
- ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα
Πιθανώς να έχετε διαβάσει ή ακούσει για το Ozempic και τη φρενίτιδα που έχει προκαλέσει στο χώρο της showbiz – και όχι μόνο – παγκοσμίως.
Μάλιστα, η αυξημένη ζήτηση του συγκεκριμένου φαρμάκου οδήγησε για κάποιο διάστημα σε έλλειψή του στα φαρμακεία σε πολλές χώρες, όπως και στην Ελλάδα και σε παγκόσμια κατακραυγή των διαβητικών ασθενών, οι οποίοι είχαν ανάγκη το φάρμακο και δεν το έβρισκαν.
Οι ασθενείς με διαβήτη φαίνεται πως αυξήθηκαν στην Ελλάδα κατά 100.000 μέσα σε ένα έτος (από το 2022 έως το 2023), δηλαδή υπήρξε αύξηση 9,5% συγκριτικά με την αύξηση των διαβητικών ασθενών από το 2021 έως το 2022, που ήταν 5%.
Αυτή η είδηση όμως δε θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση, καθώς χιλιάδες συμπολίτες μας «βαφτίστηκαν» διαβητικοί και πλέον εμφανίζονται ως ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ) «με τις ευλογίες» των γιατρών, προκειμένου να μην πληρώνουν το ποσό των 111 ευρώ το μήνα για τις τέσσερις ενέσεις της συσκευασίας, που προσφέρουν την πολυπόθητη απώλεια βάρους.
Είναι, όμως, πράγματι το Ozempic η λύση για το αδυνάτισμα;
Τι είναι το Ozempic;
Το Ozempic είναι ένα συνταγογραγούμενο ενέσιμο διάλυμα σε προγεμισμένη συσκευή τύπου πένας, που χορηγείται μια φορά την εβδομάδα υποδορίως, με ένεση στην κοιλιά, το μηρό ή το άνω μέρος του βραχίονα.
Εγκρίθηκε από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α. (U.S. Food and Drug Administration – FDA) το 2017 για τη βελτίωση των επιπέδων σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα σε ενήλικες ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, σε συνδυασμό με κατάλληλη διατροφή και άσκηση. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από άτομα με διαβήτη τύπου 1.
Επιπλέον, το Ozempic χρησιμοποιείται για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης σοβαρών καρδιαγγειακών, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου και της πιθανότητας θανάτου σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και καρδιακή νόσο.
Η δραστική ουσία του Ozempic είναι η σεμαγλουτίδη, ανάλογο της ανθρώπινης ορμόνης γλυκαγονόμορφο πεπτίδιο-1 ή GLP-1 (glucagon-like peptide 1). Η ορμόνη GLP-1 είναι μια φυσιολογική ορμόνη που παράγεται στο έντερο, με πολλαπλές δράσεις στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και της όρεξης, καθώς και στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Πιο συγκεκριμένα, με την αύξηση των επιπέδων της GLP-1, ο εγκέφαλος λαμβάνει το σήμα κορεσμού, επομένως το άτομο σταματάει να τρώει επειδή νιώθει χορτάτο.
Ουσιαστικά το Ozempic λειτουργεί μιμούμενο την ορμόνη GLP-1 και επιτυγχάνει τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος:
- διεγείροντας/προάγοντας την έκκριση ινσουλίνης και μειώνοντας την έκκριση γλυκαγόνης από το πάγκρεας, όταν η γλυκόζη του αίματος είναι υψηλή,
- εμποδίζοντας την παραγωγή και απελευθέρωση υπερβολικής ποσότητας γλυκόζης από το ήπαρ και
- επιβραδύνοντας την πέψη, αυξάνοντας το χρόνο που χρειάζεται η τροφή για να μεταφερθεί από το στομάχι στο έντερο (δηλαδή επιβραδύνει τη γαστρική κένωση κατά την πρώιμη μεταγευματική φάση), κάτι παρόμοιο με αυτό που επιτυγχάνεται μέσω βαριατρικής επέμβασης.
Δράσεις σεμαγλουτίδης
- Μείωση των επιπέδων της γλυκόζης νηστείας και της μεταγευματικής (2 ώρες μετά το γεύμα) γλυκόζης.
- Βελτίωση της λειτουργίας των β-κυττάρων του παγκρέατος και (βελτίωση του ρυθμού) έκκρισης ινσουλίνης.
- Μείωση της έκκρισης γλυκαγόνης (νηστείας και μεταγευματικής).
- Μικρή επιβράδυνση της πρώιμης μεταγευματικής γαστρικής κένωσης και κατά συνέπεια μείωση του ρυθμού εμφάνισης της γλυκόζης στην αιματική κυκλοφορία μεταγευματικά.
- Βελτίωση του ελέγχου πρόσληψης τροφής και μικρότερη επιθυμία λήψης τροφής, μείωση πρόσληψης ενέργειας, καταστολή της όρεξης σε κατάσταση νηστείας και μεταγευματικά και σχετικά μικρότερη προτίμηση σε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
- Μείωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (VLDL), σε κατάσταση νηστείας και μεταγευματικά.
Παρενέργειες Ozempic
Στις «πολύ συχνές» (ενδέχεται να επηρεάσουν ≥1 στους 10 ανθρώπους) παρενέργειες του Ozempic περιλαμβάνονται:
- η υπογλυκαιμία (όταν χρησιμοποείται με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρία)
- η ναυτία και
- η διάρροια
Η ναυτία και η διάρροια συνήθως υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου.
Μερικές από τις «συχνές» (ενδέχεται να επηρεάσουν ≥1 στους 100 έως <1 στους 10 ανθρώπους) παρενέργειες του Ozempic είναι:
- Υπογλυκαιμία (όταν χρησιμοποείται με άλλα από του στόματος αντιδιαβητικά φάρμακα)
- Μειωμένη όρεξη
- Ζάλη
- Αδιαθεσία (έμετος)
- Κοιλιακό άλγος (πόνος στο στομάχι)
- Φούσκωμα στο στομάχι
- Δυσκοιλιότητα
- Δυσπεψία
- Φλεγμονή στο στομάχι (γαστρίτιδα), που μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο στο στομάχι, αίσθημα ανακατωσούρας (ναυτία) ή ανακατωσούρα (έμετος)
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Ερυγή (ρέψιμο)
- Μετεωρισμός (αέρια)
- Χολολιθίαση
- Κόπωση
- Απώλεια βάρους
Στις «όχι συχνές» (ενδέχεται να επηρεάσουν έως 1 στους 100 ανθρώπους) παρενέργειες του Ozempic περιλαμβάνονται:
- η αλλαγή της γεύσης των φαγητών και των ποτών
- η ταχυπαλμία
- οι αντιδράσεις της θέσης ένεσης, όπως μώλωπας, πόνος, ερεθισμός, φαγούρα και εξάνθημα
- οι αλλεργικές αντιδράσεις, όπως εξάνθημα, φαγούρα ή κνίδωση και
- η καθυστέρηση στην κένωση του στομάχου.
Στις πιθανές, αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες του Ozempic αναφέρονται:
- Πιθανοί όγκοι του θυρεοειδούς, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του θυρεοειδούς, που μπορεί να εκδηλωθεί με όγκο ή πρήξιμο στο λαιμό, βραχνάδα, δυσκολία στην κατάποση ή δύσπνοια.
- Φλεγμονή στο πάγκρεας (οξεία παγκρεατίτιδα). – Όχι συχνή (ενδέχεται να επηρεάσει έως 1 στους 100 ανθρώπους).
- Επιπλοκές διαβητικής οφθαλμοπάθειας (αμφιβληστροειδοπάθεια), ειδικά σε ασθενείς με προϋπάρχουσα διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. – Συχνή (ενδέχεται να επηρεάσει έως 1 στους 10 ανθρώπους).
- Υπογλυκαιμία, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα όπως ζάλη, θολή όραση, άγχος, ευερεθιστότητα ή αλλαγές στη διάθεση, κρύος ιδρώτας, συγκεχυμένη ομιλία, πείνα, σύγχυση ή υπνηλία, τρέμουλο, αδυναμία, πονοκέφαλος, ταχυπαλμία και αίσθημα νευρικότητας.
- Νεφρική ανεπάρκεια. Ειδικά σε άτομα με νεφρικά προβλήματα, η διάρροια, η ναυτία και ο έμετος μπορεί να προκαλέσουν απώλεια υγρών (αφυδάτωση), η οποία μπορεί να επιδεινώσει τα νεφρικά προβλήματα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ο ασθενής που λαμβάνει Ozempic να πίνει υγρά για να μειώσει την πιθανότητα αφυδάτωσης.
- Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. αναφυλακτικές αντιδράσεις, αγγειοοίδημα), όπως πρήξιμο του προσώπου, των χειλιών, της γλώσσας ή του λαιμού, προβλήματα στην αναπνοή ή την κατάποση, σοβαρό εξάνθημα ή κνησμός, λιποθυμία ή ζάλη ή ταχυπαλμία. – Σπάνιες (ενδέχεται να επηρεάσουν έως 1 στους 1.000 ανθρώπους).
- Προβλήματα με τη χοληδόχο κύστη (π.χ. χολολιθίαση, χολοκυστίτιδα), που εκδηλώνονται συνήθως με συμπτώματα όπως πόνος στο άνω μέρος του στομάχου (κοιλιά), πυρετός, κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών (ίκτερος) ή λευκά κόπρανα.
Ozempic και απώλεια βάρους
Πράγματι, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η σεμαγλουτίδη μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του σωματικού βάρους και της λιπώδους μάζας, μέσω της μειωμένης πρόσληψης ενέργειας, που σχετίζεται με γενική μείωση της όρεξης ή/και με τη μείωση της επιθυμίας κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε λιπαρά.
Παρόλα αυτά, το Ozempic δεν έχει εγκριθεί για απώλεια βάρους ή για τη χρόνια διαχείριση του σωματικού βάρους. Η σεμαγλουτίδη, όμως, έχει εγκριθεί για απώλεια βάρους μέσω ενός άλλου φαρμάκου, του Wegovy, το οποίο παρέχει μεγαλύτερη δόση σεμαγλουτίδης, αλλά προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως όταν κάποιος λαμβάνει ένα από τα προαναφερθέντα φάρμακα για απώλεια βάρους μπορεί να οδηγηθεί σε πλατώ, δηλαδή αδυναμία απώλειας επιπλέον βάρους μετά από μια αρχική επιτυχημένη απώλεια κιλών.
Επίσης, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022, αξιολογήθηκαν οι αλλαγές στο σωματικό βάρος και στους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιομεταβολικών νοσημάτων (διαβήτης τύπου 2, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακά) σε άτομα που λάμβαναν το φάρμακο (σεμαγλουτίδη).
Μετά από ένα χρόνο από τη διακοπή χορήγησης του φαρμάκου διαπιστώθηκε πως αυτά τα άτομα είχαν επανακτήσει τα 2/3 του βάρους που είχαν χάσει και παράλληλα οι παράγοντες καρδιομεταβολικών νοσημάτων (π.χ. αρτηριακή υπέρταση, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, λιπίδια αίματος και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη-CRP), οι οποίοι είχαν βελτιωθεί κατά τη διάρκεια λήψης του φαρμάκου, είχαν παρόμοια πορεία.
Συνεπώς, προκειμένου να διατηρηθούν τα οφέλη της φαρμακευτικής αγωγής τόσο στο βάρος, όσο και στους υπόλοιπους δείκτες υγείας χρειάζεται η συνέχιση της θεραπείας.
Για το λόγο αυτό η σεμαγλουτίδη δεν μπορεί να θεωρηθεί υποκατάστατο της διατροφής και της άσκησης, αλλά ιδανικά θα πρέπει να υπάρχει ένας συνδυασμός για καλύτερα αποτελέσματα, με διάρκεια στο χρόνο.
Συμπεράσματα
Το Ozempic είναι ένα συνταγογραφούμενο ενέσιμο φάρμακο, που απευθύνεται σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 για τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους, όμως θα πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλη διατροφή και άσκηση για μόνιμα αποτελέσματα.
Εξαιτίας των ανεπιθύμητων ενεργειών του, δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται από όλους τους ανθρώπους και ειδικά χωρίς παρακολούθηση από τον γιατρό, που είναι ο κατάλληλος επαγγελματίας υγείας που θα καθορίσει εάν το Ozempic είναι η κατάλληλη θεραπεία για τον εκάστοτε ασθενή, βάσει του ιατρικού του ιστορικού και όχι απλά της επιθυμίας του να χάσει εύκολα τα περιττά κιλά.
Βιβλιογραφία
- Drugs.com: Ozempic – 2023
- European Medicines Agency (EMA): Ozempic
- https://www.ozempic.com/
- Wilding JPH, Batterham RL, Davies M, Van Gaal LF, Kandler K, Konakli K, Lingvay I, McGowan BM, Oral TK, Rosenstock J, Wadden TA, Wharton S, Yokote K, Kushner RF; STEP 1 Study Group. Weight regain and cardiometabolic effects after withdrawal of semaglutide: The STEP 1 trial extension. Diabetes Obes Metab. 2022 Aug;24(8):1553-1564. doi: 10.1111/dom.14725. Epub 2022 May 19. PMID: 35441470; PMCID: PMC9542252.
- Ιατρικός Σύλλογος Τρικάλων: Σεμαγλουτίδη (Ozempic): Αυξήθηκαν οι «διαβητικοί» κατά 15% – 2024
Θέλετε να αποκτήσετε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής για να επιτύχετε με ασφάλεια το στόχο σας;
Κυριακή (Κέλη) Παπαδοπούλου
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.
Η Κέλη είναι Διαιτολόγος με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Κλινική Ιατρική Έρευνα και την Κλινική Διατροφή. Με γνώμονα τη Μεσογειακή Δίαιτα και έχοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο έρχεται να δώσει λύσεις στις κακές διατροφικές συνήθειες της σύγχρονης καθημερινότητας που επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής μας. Προτεραιότητά της είναι να μεταδώσει την αγάπη και τις γνώσεις της για την ισορροπημένη διατροφή και τη σημασία της φροντίδας της ψυχικής και σωματικής μας υγείας.
